
Toker Yatırım, TKDK destekleri, IPARD ve Avrupa Birliği projeleri kapsamında %50 – %70 arası hibe proje dosyalarının hazırlanması ve anahtar teslim uygulanması hizmetlerinde uzman bir kuruluştur. Ülkemize, TKDK kırsal kalkınma ve tarıma hibe destekleri konularında çalışmalarını tamamladığı milyonlarca liralık projeler ile pek çok yatırım kazandırmıştır.
IPARD nedir?
IPARD, Avrupa Birliği tarafından uygulanan bir programdır. Aday ve muhtemel aday ülkeler için geçerlidir. Farklı bileşenlerden oluşan bu programda temel amaç ‘Kırsal Kalkınma’ hedefini gerçekleştirmektir. IPARD’ın açılımı “Instrument for Pre-Accession Assistance Rural Development” şeklindedir. AB ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ortaklaşa finanse ettiği bu programda yatırımcılara çeşitli teşvikler ve hibeler verilmektedir.
TKDK nedir?
TKDK, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına kırsal alanda yapacakları yatırımlar için destekleyici çalışmalar yapar. 18 Mayıs 2007’de kurulmuştur.
TKDK açılımı nedir?
Açılımı “Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu” dur.
TKDK hangi kuruma bağlı?
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlıdır.

TKDK tarafından desteklenen projeler nelerdir?
TKDK tarafından tam 16 farklı alanda hibe ve destek bulunmaktadır. Bu alanlar Tedbir 101, Tedbir 103 ve Tedbir 302 olarak kodlanmıştır. Ek kodlar da bulunmaktadır. Hibe ve destek alan sektörleri özetle şu şekilde sıralayabiliriz:
- Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar (101)
– 101-1 Süt Üreten Tarımsal İşletmeler
– 101-2 Kırmızı Et Üreten Tarımsal İşletmeler
– 101-3 Kanatlı Eti Üreten Tarımsal İşletmeler
– 101-4 Yumurta Üreten Tarımsal İşletmeler - Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar (103)
– 103-1 Süt ve Süt Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
– 103-2 Kırmızı Et ve Et Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
– 103-3 Kanatlı Eti ve Et Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
– 103-4 Su Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
– 103-5 Meyve ve Sebze Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
- Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme (302)
– 302-1 Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi ve Bitkisel Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi
– 302-2 Arıcılık ve Arı Ürünlerinin Üretimi, İşlenmesi ve Paketlenmesi
– 302-3 Zanaatkarlık ve Yerel Ürün İşletmeleri
– 302-4 Kırsal Turizm ve Rekreasyon Faaliyetleri
– 302-5 Su Ürünleri Yetiştiriciliği
– 302-6 Makine Parkları
– 302-7 Yenilenebilir Enerji Yatırımları
Listenin tamamı için TKDK resmi internet sitesini ziyaret edebilirsiniz ve 16 faaliyet alanının tamamını listeleyebilirsiniz.

TKDK destekleri için danışmanlık hizmeti alınmalı mıdır?
Böyle bir şart bulunmamaktadır. Fakat yatırım seçeneklerinin değerlendirilmesi, yatırım bölgesinin seçilmesi, duyuruların takip edilmesi ve özellikle belgelerin hazırlanması aşamalarında danışmanların çok büyük ve etkin katkısı bulunmaktadır.

TKDK destekleri için proje danışmanı seçerken nelere dikkat edilmelidir?
Proje yazma konusunda deneyimli, hibe ve destekler için gerekli olan tüm aşamaları ve şartları bilen, etkin çözüm üretebilen, iletişimi yüksek, bölgesel dinamikleri bilen bir TKDK danışmanı ile çalışmak size avantaj sağlayacaktır.

Kimler TKDK desteklerinden yararlanabilir?
TKDK; gıda, tarım ve hayvancılık sektörleriyle ilgili hibeler için bazı şartlar bulunmaktadır.
- TKDK destekleri için belirlenen 42 ilden birinde yatırım yapmak.
- TKDK destekleri için belirlenen şartlarda yatırım yapmak.
- Verilen taahhütlere uymak.
Bu ve benzeri şartları oluşturmanız durumunda hibe ve desteklerden karşılıksız olarak faydalanabilirsiniz.

TKDK destekleri hangi illeri kapsıyor?
IPARD Programının Uygulandığı İller;
Yozgat, Van, Uşak, Trabzon, Tokat, Şanlıurfa, Sivas, Samsun, Ordu, Nevşehir, Muş, Mersin, Mardin, Manisa, Malatya, Kütahya, Konya, Kastamonu, Kars, Karaman, Kahramanmaraş, Isparta, Hatay, Giresun, Erzurum, Erzincan, Elazığ, Diyarbakır, Denizli, Çorum, Çankırı, Çanakkale, Bursa, Burdur, Balıkesir, Aydın, Ardahan, Ankara, Amasya, Aksaray, Ağrı, Afyonkarahisar.

IPARD desteği nasıl alınır?
- Öncelikli olarak TKDK’nın resmi internet sayfası çok iyi incelenmeli, çağrı zamanları takip edilmelidir. Yatırım yapılacak alana göre şartlar değişebilmektedir. Yatırımın IPARD bünyesinde olmasına dikkat edilmelidir.
- Yatırım için düşünülen teknik donanım belirlenmelidir. Her bir teknik donanımın kendine has şartları bulunabilir.
- Resmi belgeler hazırlanmalıdır. Bu belgeler sözleşmeler, taahhütler ve diğer evraklar olarak sıralanabilir.
- Projeler hazırlanmalıdır. Bu projeler mimari alanın belirlenmesi, statik düzenin belirlenmesi, elektrik düzeninin kurulması ve tesisat düzeninin hazırlanması şeklinde sıralanabilir.
- Bu aşamada artık teklifler hazırlanmalıdır.
- İnternet üzerinden online başvuru yapılabilir ve alınacak ek dosyalarla birlikte 42 TKDK İl Koordinatörlüğü’ne proje başvurusu yapılabilir.

TKDK ne kadar hibe desteği veriyor?
TKDK hibelerinden harcama limitlerine dikkat edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, Tedbir 101, tedbir 103 ve tedbir 302 için harcama miktarının %50’si ile %70’i arası hibe ve KDV muafiyeti ile inşaat, makine ekipman ve hizmet alımlarına TKDK tarafından verilmektedir.

TKDK destekleri başvurusu nasıl yapılır?
Hazırlık sürecinde tamamlanan teknik proje, iş planı ve başvuru formlarını içeren ‘Başvuru Paketi’yle birlikte yatırımcı, IPARD programı kapsamında proje başvurusunu yatırımı yapacağı ilde bulunan TKDK İl Koordinatörlüğü’ne yapmalıdır. TKDK Merkezine yapılan başvurular kabul edilmemektedir. Başvurular bizzat ya da noter onaylı vekalet belgesine sahip kişilerce yapılabilir.

TKDK Destekleri 2023 Başvuru Tarihleri
TKDK (IPARD) başvuruları yıl içerisinde belirlenmektedir. TKDK İl Koordinatörlüğü tarafından belirlenen tarihleri kaçırmamak için duyurularımızı takip etmeyi unutmayın.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Bizim ilimiz neden IPARD programında yer almıyor?
Kısıtlı il seçilmesinin en önemli nedeni Avrupa Komisyonu’nun Tarım ve Kırsal Kalkınma üzerine ülkemiz için ayırdığı hibe miktarının oldukça düşük olmasıdır. Ayrıca komisyon tarafından, akreditasyonun zorluğu sebebiyle coğrafi sınırlandırma ile mümkün olan en az ilin seçimi talep edilmiştir. Çok fazla il seçilmesi, pek çok yerde programa başlanamaması riski doğurabileceği ön görüsüyle il kısıtlamasına gidilmiştir.
Öncesinde Avrupa Birliği ve ulusal fonlarından yararlanan projeler IPARD programından faydalanabilir mi?
Talep edilen ve destek kapsamına giren uygun harcamalar aynı anda iki programdan faydalanamaz.
Resmi projelendirilmiş ve inşaatı kısmen bitmiş yatırımı tamamlamak için IPARD’da başvuru yapabilir mi?
IPARD proje başvurularında talep edilen yatırım kalemlerinde işe başlanmamış olması gerekmektedir. Eğer inşaatı tamamlanmış bir proje için destek talep edilecekse, tamamlanan kısmı için olmamak kaydıyla projenin kalan kısmını tamamlamak için başvuruda bulunulabilir.
IPARD projelerimiz onaylı olmak zorunda mıdır?
- Mimari, statik projeler yetkili makamlarca imzalanmış, tarihi atılmış ve onaylanmış olmalıdır. Eğer yatırım sadece makine ekipman alımını ve basit tadilat işlerini kapsıyorsa tesisin onaylı ya da onaysız mimari projeleri de sunulmalıdır.
- Detaylı Metraj Cetveli, ilgili mühendisler tarafından tarih atılmış, kaşelenmiş ve imzalanmış olmalıdır.
- Mekanik projeler ve elektrik tesisat projeleri yetkili makamlarca tarih atılmış, imzalanmış ve onaylanmış olmalıdır.
- Makine–ekipman yerleşim listesi ve planı proje müellifi tarafından kaşelenmiş ve imzalanmış olmalıdır.
- Yapı ruhsatı yetkili makamlarca tarih atılmış, imzalanmış ve onaylanmış olmalıdır.
TKDK destekleri arazi alımını kapsıyor mu?
Arazi alımları uygun yatırım kapsamına girmemektedir.
IPARD kapsamındaki destekler karşılıksız mıdır?
Projesi onaylanmış yatırımlarda imzalanan sözleşmede belirtilen konulara uyulması halinde ödenen destekler geri ödemesiz yani karşılıksız olarak verilmektedir. Ancak sözleşme maddelerinin ihlali durumunda IPARD tarafından sağlanan desteklerin tümü gecikme faiziyle birlikte geri alınır.
TKDK tarafından seçilen projelerden teminat isteniyor mu?
IPARD desteklerinden yararlanabilmek için TKDK tarafından teminat istenmemektedir. Ancak proje için yeterli öz kaynağa sahip olunduğu iş planında gösterilmelidir. Ayrıca yatırımın sürdürülebilirliği için proje kapsamındaki hiçbir taşınır ya da taşınmaz bankalara teminat olarak verilemez.
TKDK destekleri için aynı başvuru çağrı döneminde birden fazla başvuruda bulunabilir miyim?
Tüzel ya da gerçek kişiler aynı çağrı döneminde aynı ya da farklı yatırım alanlarında birden fazla başvuru yapamaz. Ayrıca daha önceden desteklenmiş devam eden farklı bir yatırımının da bulunmaması gereklidir. %25’ten fazla hissesi olduğu farklı bir tüzel kişiliğin de başvurusu ya da kurum tarafından desteklenmiş devam eden yatırımı var ise yine başvuruda bulunamaz.
Başvuru sahibi TKDK destekleri için birden fazla başvuruda bulunabilir mi?
Tüzel ya da gerçek kişiler aynı çağrı döneminde birden fazla başvuru yapamazlar. Ancak yatırımını sonlandırmış ve son ödemesini almış yatırımcılar TKDK hibe desteklerine tekrardan başvurabilirler.
TKDK tarafından her bir il için tahsis edilen bütçe var mı?
Her il için tahsis edilmiş belli bir bütçe bulunmamaktadır.
IPARD proje seçimini neye göre yapmaktadır?
İl koordinatörlükleri tarafından ön kontrolleri yapılan projeler TKDK merkezine iletilir. Burada da uygun bulunan projeler, belli kriterlere göre puanlanır ve sıralanır. Ayrılan bütçe dahilinde en yüksek puan alandan başlanarak desteklenecek projeler belirlenir.
Projemin uygun bulunması IPARD desteğini alabileceğim anlamına gelir mi?
Projenizin uygun bulunması destekleneceği anlamını taşımamaktadır. Projeniz uygun bulunup TKDK merkez puanlama listesine girse bile, bütçe yetersizliğinden dolayı destek kapsamına girmeyebilir.
IPARD projemize destek kararı çıkmazsa öncesinde yaptığımız harcamalar karşılanır mı?
Projenize destek kararı çıkmazsa İş Planı Hazırlama ve diğer maliyetleriniz TKDK tarafından desteklenmez.
IPARD projemiz onaylanırsa iş planı hazırlığı ve projeler için yaptığımız harcamalar karşılanır mı?
Eğer projeniz onaylanır ve TKDK ile sözleşme imzalanırsa; proje dosyası hazırlık sürecinde yapılan hizmet alımları kapsamında mimari ve mühendislik projeleri ve iş planı hazırlığı için yapılan harcamalar hibe destek programına dahil edilecektir.
Sözleşme imzalamadan önce yapılan uygun harcamalar TKDK tarafından desteklenir mi?
Proje ile ilişkili tüm satın almalar, projenizin onaylanıp sözleşme imzalandıktan sonra yapılmalıdır. Aksi taktirde sözleşme imzalanmadan yapılacak tüm alımlar uygun harcama kapsamında olsa dahi desteklenmeyecektir.
TKDK tarafından hangi harcamalar desteklenmez?
Mevcut bina, arazi, ikinci el makine ekipman, canlı hayvan, zirai ürün hakları, tek yıllık bitkiler, vergi ve harçlar (KDV ve ÖTV dahil), işletme ve amortisman giderleri, bakım ve onarım harcamaları, her türlü kira gideri, banka masrafları, döviz dönüşüm maliyetleri, adli masraflar, projeye yapılan ayni katkılar TKDK tarafından desteklenmemektedir.
TKDK destekleri kapsamında imzalanan sözleşmeler ne kadar süre geçerlidir?
Projeler sözleşmede belirtilen uygulama dönemi ve uygulama dönemini takip eden 5 yıllık süre boyunca geçerlidir.
TKDK’ya teslim edilecek belgelerin geçerlilik süresi ne kadar olmalı?
Talep edilen belgelerin geçerlilik süresi, belge türüne göre değişkenlik göstermektedir.
TKDK destekleri ne zaman ödenmektedir?
Hibe destek ödemeleri ödeme talebi oluşturulmasından sonra en çok 6 ay içinde yapılır.
TKDK ödemeleri nasıl yapılır?
Sözleşmeye uygun yapılan harcamaların evraklarını içeren Ödeme Talep Paketi (ÖTP)’nin İl Koordinatörlüğü’ne teslim edilmesinden sonra, kurum tarafından yapılacak kontrollerde eksiklik olmaması halinde en geç 6 ay içerisinde ödeme yapılır.
TKDK, vergi borcu ya da SGK prim borcu olan başvuru sahiplerine ödeme yapar mı?
Sosyal güvenlik pirim borcu ya da vadesi geçmiş vergi borcu olan proje sahiplerine ödeme yapılmaz.
Başvuru sahibi IPARD proje sözleşmesini feshedebilir mi?
Proje sahibi yatırımını sürdüremeyeceğini düşünürse yazılı olarak sözleşme feshini talep edebilir.
TKDK sözleşmeyi tek taraflı olarak feshedebilir mi?
Sözleşme maddelerinde belirtilen durumlarda TKDK tek taraflı olarak fesih yetkisini kullanabilir.
IPARD projeleri, üçüncü kişilere devredilebilir mi?
Projeler, proje sahibinin (gerçek kişi ise) ölümü dışından üçüncü kişilere devredilemez. Ölüm durumunda sürdürülebilirlik için gerekli belli şartlar dahilinde yeni sözleşme ile devir mümkündür.
TKDK tarafından eksik ödeme yatırılırsa ne yapılabilir?
Proje sahibi eksik ödeme itirazını, ödeme bildiriminin kendisine ulaştığı tarihi takip eden 10 gün içerisinde TKDK merkezine dilekçe ile yapabilir. İtiraz dilekçesinin ulaşmasını takip eden 15 gün içerisinde resmi cevap mektubu kurum tarafından iletilecektir.
Kırsal kalkınma yatırımının bulunduğu bölgede doğal afet dolayısıyla yatırım zarar görürse ne yapılır?
Proje bölgesinde doğal afet gerçekleşmesi durumunda, avans ödemesi talep edilebilir. Bölgenin Bakanlar Kurulu Kararı ile doğal afet bölgesi olarak ilan edilmelidir. Doğal afet sebebiyle zarar gören yatırımcı, onaylanan yatırım tutarının %20’ini geçmeyecek şekilde avans talebini il koordinatörlüğüne iletir.
Kırsal kalkınma yatırımının işletme kapasitesi programda belirtilen limitleri aşacak şekilde büyütülebilir mi?
Projenin tamamlanması sonrasında işletme kapasitesinin arttırılmasında herhangi bir engel yoktur.
Tarım ve kırsal kalkınma yatırımı sigortalanmak zorunda mıdır?
Proje sahibi, uygun harcama kapsamında edindiği taşınır/taşınmaz tüm varlıkların her birini en az fatura tutarı üzerinden sigortalatmak zorundadır. Yatırımcı sigorta poliçelerini ÖTP (Ödeme Talep Paketi) içerisinde sunmalıdır.
TKDK yerinde kontrol nedir?
Yerinde kontrol, başvurusu onaylanan projelerin sözleşme taahhütlerine ve yükümlülüklerine uygun şekilde gerçekleşip gerçekleşmediğinin proje adresinde denetlenmesi ve projenin amaçlanan kullanıma uygunluğunun kontrol edilmesidir.
TKDK destekleri için yerinde kontrol ne zaman gerçekleştirilecektir?
Yerinde kontroller, uygulama öncesi (sözleşme öncesi ve ödeme öncesi) ve sonrası yerinde kontrol olarak ikiye ayrılır. Sözleşme öncesi yerinde kontrol proje başlamadan önce, ödeme öncesi yerinde kontrol yatırımcıya yapılacak ödemeden önce, uygulama sonrası yerinde kontrol ise yatırımcının projeyi tamamlamasından itibaren 5 yıl boyunca gerçekleştirilir.
Bizimle iletişime geçmekten çekinmeyiniz!
REFERANSLAR
TKDK destekleri hakkında sizden gelen sorular ve yorumlar